Cá mỏ vẹt – Mỹ nhân ngư của biển cả

Ở dải đá ngầm san hô vùng biển nhiệt đới và á nhiệt đới có loài cá mỏ vẹt đang sinh sống. Tại Việt Nam, khu vực biển quanh đảo Lý Sơn mỗi tháng ngư dân đánh được vài chục con vì chúng quá hiếm . Dáng vẻ loài cá này rất đẹp, toàn thân có những đốm hoa văn xanh lục, màu phấn hồng,chu sa,và tím.

Nhìn từ bên ngoài thì cái miệng của cá mỏ vẹt gần giống mỏ của chim vẹt, cho nên mọi người mới đặt cho loài cá này cái tên đặc biệt như vậy. Loài cá này có một đặc điểm rất nổi bật,thức ăn chính là san hô sống và loài sò hến. Vì lí do đó nên loài Mỹ Nhân Ngư này có một cấutạo răng rất chắc và sắc bén. Khi gặp con mồi như sò, hến, để ăn được thịt bên trong, chúng thậm chí còn cắn vỡ cả vỏ bên ngoài . Cũng chính vì mang trên mình một “vũ khí ” lợi hại như vậy nên ngư dân muốn đánh bắt được chúng cũng không hề dễ dàng gì , thường phải thả nhiều lớp lưới chèn vào nhau vì nếu không khi bị bắt cá sẽ nhanh chóng cắn nát lưới để thoát ra

Loài cá này có cấu tạo răng đặc biệt chuyên để ăn san hô .

Không những thế, trong họng của cá cũng có răng.Nhưng bạn có biết chính hàng răng nhỏ xíu này lại có thể nghiền nát những mảnh vỡ của sò hến cũng như san hô khi bị cắn lúc ban đầu,sau khi nghiền nát mới nuốt vào trong.Sau khi tiêu hóa hết thịt sò hến, lớp vỏ đã vỡ vụn không thể tiêu hóa sẽ được bài tiết ra ngoài.

Cũng chính vì sở hữu một hệ thống tiêu hóa xuất sắc như vậy, nên nó mới có thể an tâm thưởng thức vị ngon của “hải sản cứng” mà không phải lo tới vấn đề hấp thu được hay không.

Quan trọng hơn là bộ da của chúng.Ngay sau khi đánh bắt, da của ”mỹ nhân ngư” sẽ được làm sạch và lóc ra để bảo quản ướp lạnh – lớp da của chúng chính là thành phần cấu tạo của chỉ tự tiêu dùng trong y học hoặc các hoạt chất collagen để tái tạo trẻ hóa làn da .Chính vì thế mà da của cá mỏ vẹt được bán với giá trị rất cao vào khoảng 2000 USD/kg.

Sau khi đánh bắt lớp da của cá sẽ được lấy ngay lập tức để ướp lạnh.

Ẩm thực

Về khía cạnh ẩm thực,cá mỏ vẹt có thịt trắng dai, có mùi rất thơm và ngon.Khi chế biến không cần sử dụng quá nhiều gia vị, sẽ làm mất đi vị ngon đặc trưng của cá.Ngay cả nước chấm cũng cần chế biến cầu kì như : Ớt sừng Đà Lạt để nguyên cọng, luộc chín tới, ớt cay, hạt tiêu Phú Quốc, nước cốt chanh, muối, bột canh thêm đường và mật ong…

Cá Mỏ Vẹt tại hệ thống nhà hàng 1946.

Đối với loài cá này chúng ta có thể chế biến theo ba kiểu chính : hấp, nướng, nấu lẩu, rang muối, nấu cháo,..

Không chỉ có giá trị kinh tế cao mà còn vô cùng quý hiếm và khó đánh bắt nên “Mỹ Nhân” thường được nằm trong thực đơn của những nhà hàng sang trọng và không kém phần đẳng cấp.

Truyền Thuyết của Cá“Mỹ Nhân Ngư”.

Có truyền thuyết kể rằng ngày xưa,khi quân Chiêm Thành còn quấy phá bờ cõi nước ta, sau khi nghe bầy tôi cấp báo,vua Lý Thánh Tôn đã thân chinh dẫn đầu đoàn đại binh gồm 10.000 thủy quân để chinh phạt bờ cõi xứ này.

Chỉ trong một thời gian ngắn, quân sĩ nhà Lý đã tiến công bao vây thành Đồ Bàn của Champa.Thấy mình đang thất thế,vua giặc là Jaya Sinhavarman II hằng ngày đem lễ vật đến xin hàng.

Nhưng để bảo vệ lãnh thổ bền vững,đoàn binh Đại Việt vẫn quyết định tấn công,thành Đồ Bàn bị hạ.Vua Jaya tử trận,quân ta bắt được vương phi Mỵ Ê cùng nhiều cung tần, mỹ nữ và nghệ nhân để mang về kinh thành Thăng Long.

Vốn là một đại mỹ nhân, Mỵ Ê mang vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành nên được vua Champa hết mực sủng ái.
Trên đường về Thăng Long ( Đại Việt ),đến đại hạt Hoà Châu ( vùng đảo Lý Sơn ngày nay ), thấy cảnh trăng sáng hữu tình,trước vẻ đẹp chim sa cá lặn của Mỵ Ê và khi đang hưng phấn với chiến thắng, vị vua trẻ Lý Thái Tôn cho mời Mỵ Ê sang chầu để thuận bề chăn gối, nhưng nàng đã nhảy xuống sông tự vẫn để giữ tiết hạnh với chồng .Cảm động trước sự thủy chung này, vua Lý đã phong tước Hiệp chánh hộ thiên và cho lập đền thờ Mỵ Ê.

Dù ngôi đền hiện nay đã không còn vết tích nhưng đó là câu truyện có sức mạnh mãnh liệt trong trái tim rất nhiều người ngư dân.Họ cho rằng sự xuất hiện kì lạ của loài Mỹ Nhân Ngư này chính là linh hồn thủy chung của Mỵ Ê năm xưa.

Vừa mang trên mình một câu truyện li kì trong lịch sử, vừa mang nét đẹp đẽ của tạo hóa lại đóng vai trò trong công nghệ y học – và nhất là ẩm thực , Cá Mỏ Vẹt hay Mỹ Nhân Ngư thật sự là một món quà vàng của biển cả mà chúng ta nên một lần “chinh phục”.