Lễ nghi trong mâm cỗ ngày tết

Mỗi vùng miền nước ta lại có một cách bài trí và chế biến riêng nhưng tất cả đều hướng tới tổ tiên, ông bà, và cầu mong cho năm mới sung túc, yên ấm.

Miền Bắc với cỗ đầy mâm, nhiều màu sắc; miền Trung đơn giản, chân thành; miền Nam trù phú và phóng khoáng mang lại nét đặc trưng rất riêng cho mâm cơm ngày Tết.

Chị em thường trăn trở khi làm dâu khác miền, bởi khẩu vị khác mà cỗ Tết cũng lạ lẫm. Nghĩ thì thấy khó vậy nhưng cỗ Tết từng miền đều có đặc trưng riêng. Chị em hoàn toàn có thể am tường các món ăn đặc trưng mùa Tết của từng vùng miền mà không quá vất vả.

1946 xin mách nhỏ cho chị em một số điều cần nhớ khi bầy biện, chế biến cũng như những món ăn cần có trong mâm cỗ 3 miền nhé.

Miền Bắc – cỗ đầy mâm, món đầy màu sắc

Sự sinh động và giàu màu sắc trên mâm cỗ được tin là sẽ mang lại tài lộc cho gia chủ.
Vì vậy mà mâm cỗ miền Bắc có rất nhiều món với các nguyên liệu đa dạng.

Với món nước thường gặp nhất là canh bóng lợn và nấm. Các món khác cũng hay gặp là canh mọc với nấm, miến gà hoặc canh giò nấu măng. Còn món khô gồm có các loại giò chả là đặc trưng riêng biệt nhất của mâm cỗ miền Bắc. Các loại hay gặp trong mâm cỗ có giò thủ, chả lụa. Giò chả trên mâm thường được cắt khoanh dày, miếng chia 8 đều nhau. Đúng lệ sẽ có 4 đĩa bày dàn đều trên mâm cỗ để mâm nhìn đầy đặn hơn thay lời ước muốn năm mới sung túc đủ đầy.

Bánh chưng là món bắt buộc phải có. Bánh cũng được cắt chia 8 đều đặn và dọn lên mâm kèm dưa hành hoặc dưa muối chua. Bánh chưng đúng chuẩn cần có màu xanh tươi hấp dẫn và hình dáng sắc đều đặn. Ngoài ra, thịt đông cũng thường xuất hiện trên mâm cỗ ngày Tết và được làm nhiều để dành ăn suốt Tết. Tuy nhiên, nếu gia đình ở vùng nóng thì không nên bày cỗ cúng với thịt đông vì thịt sẽ bị mềm và hư nhanh khi ở nhiệt độ phòng quá lâu.

Miền Trung – giản đơn, chân thành

Ngoài các khu vực đặc trưng như Huế và các tỉnh ảnh hưởng ít nhiều từ văn hóa miền Bắc, cỗ Tết miền Trung thường đơn giản hơn và thể hiện tinh thần tiết kiệm, sẻ chia. Các món ăn trên mâm cơm hay mâm cỗ thường được chia vào chén hoặc dĩa nhỏ vừa phải, nhưng món ăn lại rất đa dạng trong cách ăn.

Các món ăn Tết của người miền Trung hay xoay quanh các món cuốn với bánh tráng và rau. Vì vậy bữa ăn và mâm cỗ ngày Tết rất thường thấy thịt luộc, các loại nem tré, nem lụi, các món kho mặn hoặc món hấp.

Và có lẽ không có vùng miền nào có nhiều món để dành ăn lâu đa dạng như miền Trung. Các món này xuất hiện rất nhiều trong bữa ăn ngày Tết. Tiêu biểu phải kể đến là thịt ngâm mắm, nem, tré, dưa món… Ngoài ra, món bánh tét hay bánh chưng miền Trung cũng khác các vùng miền khác. Món bánh này thường được gói chặt hơn, nhân đậu xanh ít để giúp bánh bảo quản được lâu hơn.

Miền Nam – trù phú và phóng khoáng

Đặc trưng vùng miền cho khu vực miền Nam những sản vật phong phú và ẩm thực rất da dạng. Vốn tính phóng khoáng, mâm cỗ của người miền Nam ít bị gò bó về nghi thức hơn so với các mâm cỗ vùng khác. Món ăn được nhìn thấy nhiều nhất trong mâm cỗ và mâm cơm Tết miền Nam là thịt kho nước dừa. Tùy từng nhà có thể kho chung với trứng luộc, trứng muối, cơm dừa… Bên cạnh chuẩn bị món thịt kho thì các chị em làm dâu miền Nam cũng cần chú ý đến món canh khổ qua dồn thịt. Món canh này vừa giúp cơm Tết đỡ ngán, vừa được tin rằng sẽ giúp mọi khó khăn, đau khổ của năm cũ qua đi.

Những vùng miền khác về món ăn truyền thống ngày Tết là bánh chưng bánh tét, còn bánh của miền Nam lại đa dạng về nhân lẫn cách gói từ nhân đậu xanh pha đậu đen hạt đến nhân chuối, nhân dừa, nhân trứng muối… Bánh tét miền Nam được ăn kèm với dưa món, củ kiệu, tôm khô.

Các món ăn của mùa Tết từ vùng miền khác cũng rất thường xuất hiện trong cỗ Tết miền Nam như chả giò, chả lụa, lạp xưởng. Riêng mâm ngũ quả cúng Tết thì rất được chú trọng với các bài trí bắt mắt và được trưng suốt 3 mùng.

Sự đa dạng trong món ăn mùa Tết khiến các chị em đôi khi chỉ muốn trở thành “Mẹ siêu nhân” để Tết đỡ vất vả hơn. Đi chợ, nấu ăn và chọn lựa món ăn cho đúng khẩu vị gia đình mình và gia đình chồng luôn yêu cầu nhiều sự tỉ mỉ, nhưng chỉ cần chịu khó tìm hiểu và chăm chút từng món ăn thì chị em hoàn toàn có thể cho cả gia đình hưởng một cái Tết thật ý nghĩa và trọn vẹn.